Bu başlıkta Edebiyat Bilgi ve Teorileri soruları ve bu soruların açıklamaları yer almaktadır.
Soru 1
Bakmaz mısın Karac'oğlan halına
Garip bülbül konumuş gülün dalına
Kadrin bilmeyenler alır eline
Onun için eğri biter menevşe
Dörtlükte kullanılan edebi sanat aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Teşbih
B) Hüsnütalil
C) Tezat
D) Teşhis
E) İntak
Cevap: B
Açıklama: Menekşenin eğri bitmesinin sebebi onun kıymetini bilmeyenlerin menekşeyi eline alabilmesine bağlanmıştır.
Soru 2
Ayağı yir mi basar zülfüne ber-dâr olanun
Zevk ü şevk ile virür cân u seri döne döne
Beytin ilk dizesinde kullanılan edebi sanat aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Tevriye
B) Kinaye
C) Hüsnütalil
D) Tecâhüliârif
E) Teşhis
Cevap : B
Açıklama : Senin zülfüne asılanın ayağı yere basar mı ? (Gerçek anlamıyla düşünüldüğünde asılan kişinin ayağı yere basmaz anlamındadır. Mecaz anlam tarafından bakıldığındaysa sevinçten ayakları yere basmamak anlamı vardır.)
Soru 3
Aşağıdaki beyitlerden hangisinin aruz kalıbı diğerlerinden farklıdır?
A) Şöyle gird olmuş Firengistân birikmiş bir yere
Sonra gelmiş gûse-i ebrûda hâl olmuş sana
B) Âşiyân-ı mürg-i dil zülf-i perîşânundadur
Kande olsam ey perî gönlüm senin yanundadur
C) Ey muhît-i keremün katresi ummân-ı kerem
Bâğ-ı cûd ebr-i kefünden tolu bârân-ı kerem
D) Sînemi çâk eyle gör dil ıztırâbın aşkdan
Revzen aç her dem hevâdan mevc uran deryâya bak
E) Bir elinde gül bir elde câm geldin sâkiyâ
Kangısın alsam gülü yâhut ki câmı yâ seni
Cevap : C
Açıklama: A,B,D,E şıkları aruzun fâilâtün/ fâilâtün/ fâilâtün/ fâilün kalıbıyla yazılmıştır. C şıkkındaki beyit ise feilâtün/ feilâtün/ feilâtün/ feilün kaılıbıyla yazılmıştır. Burada dikkat edilmesi gereken husus şudur: feilâtün/ feilâtün/ feilâtün/ feilün kalıbının başı fâilâtün sonu da fâ'lün olabilir.
Soru 4
Şâhâne-meşreb Cem gibi sâhib-kırân Rüstem gibi
Hem İsî-i Meryem gibi ehl-i dil ü ferhûnde-dem
Nef'î tarafından yazılmış yukarıdaki beyitte kullanılan dînî ve mitolojik kahramanların dîvan şiirinde sembolize ettikleri kavramlar aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) zulüm - güç - ok atma
B) kahramanlık - adâlet - kadeh
C) kadeh - güç - etkili söz söyleme
D) adâlet - güç - kahramanlık
E) kadeh - zulüm - ok atma
Cevap: C
Açıklama: Divan şiirindeki bazı dini ve mitolojik kahramanların sembolize ettikleri kavramlar aşağıdaki gibidir:
Cemşîd : Kadeh
Dahhâk : Zulüm
Nuşirevân : Adalet
Sâm : Kahramanlık
Zâl : Ok atma
Rüstem : Güç
İsâ : Etkili söz söyleme
Soru 5
"Terkibibent" nazım şekli ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Terkibhane ve vasıta olmak üzere yapısal olarak iki birimden oluşur.
B) Rûhî-i Bağdâdî ve Ziya Paşa bu nazım şekliyle şiirler yazmışlardır.
C) Kanuni Mersiyesi terkibibent nazım şekliyle Baki tarafından yazılmıştır.
D) Vasıta beyti hem bağlandığı bentten hem de diğer bentlerden bağımsız kafiyelenir.
E) Kafiye düzeni aa, xa, xa, xa, xa... ZZ; bb, xb, xb, xb, xb... ZZ, ... şeklindedir.
Cevap: E
Açıklama: E şıkkında verilen kafiye düzeni terciibent nazım şekline aittir zira vasıta beyitleri tekrar edilmeyeceği için yani her bendin sonunda değişeceği için gösteriminin de vv, zz, yy biçiminde küçük harfle yazılması ve bentlerden sonra da aynen tekrar edilmemesi gerekirdi.
Soru 6
Mâil oldum kisvesine tâcına
Bend olmuşum siyah zülfü ucuna
Mansur gibi asılırım saçına
Kâkül benim perçem benim dâr benim
"Gevherî"den alıntılanmış yukarıdaki dörtlükte aşağıdaki edebi sanatlardan hangileri kullanılmıştır?
A) Telmih - Aks
B) Kinâye - Hüsnütalil
C) Hüsnütalil - Aks
D) Telmih - Tenâsüp
E) İstiâre - İştikak
Cevap : D
Açıklama: Kâkül, perçem, saç aralarında anlam yakınlığı bulunan kelimelerdir bu sebeple tenasüp oluşurken Hallac-ı Mansur'un hatırlatılmasıyla da telmih oluşur.
Soru 7
Gevherî der kime kime gönül katayım
Gevherimi nâdânlara satayım
Dost bağında bülbül gibi öteyim
Gülşen benim güller benim hâr benim
Yukarıdaki dörtlüğün ikinci ve dördüncü dizesindeki edebi sanatlar aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sırasıyla doğru belirtilmiştir?
A) Tevriye - Tenâsüp
B) Teşbih - Tenâsüp
C) Tenasüp - Teşhis
D) Kinaye - Leffüneşr
E) Hüsnütalil - İstiâre
Cevap : A
Açıklama: Gevher kelimesi ikinci dizede hem şairin mahlası olarak hem de cevher anlamında kullanıldığından ve her ikisi de sözcüğün gerçek anlamı olduğundan ikinci dizede tevriye sanatı kullanılmıştır. Son dizede ise anlamca yakınlık gösteren gül bahçesi, gül, diken kelimeleri kullanılmıştır dolayısıyla bu dizede de tenasüp sanatı vardır.
Soru 8
Gamdan hasar oldu mekânım yurdum
İşidüp âvâzım dinlemez virdim
Bir değil beş değil on değil derdim
Yaralar baş verdi sıralandı gel
Yukarıdaki dörtlüğün üçüncü dizesinde kullanılan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Terdit
B) Teşhis
C) Aks
D) Tedric
E) Telmih
Cevap : D
Soru 9
Kalktı yelken eyledi Murad Reis
Baş başa düşmana varırın demiş
Vaktinize hâzır olun gâzîler
Ya ser verir ya baş alırın demiş
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bir koşmanın ilk dörtlüğünden alıntılanmıştır.
B) Nazım türü koçaklamadır.
C) Tam uyak ve redif kullanılmıştır.
D) Kayıkçı Kul Mustafa tarafından yazılmıştır.
E) Eş anlamlı kelimeler kullanılmıştır.
Cevap: C
Soru 10
Şahin der gonca güldeyiz
Şakır öteriz dildeyiz
İkimiz de bir haldayız
Sen âh it ben ağlayayım
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bir semâînin son dörtlüğünden alıntılanmıştır.
B) Tevriye sanatı kullanılmıştır.
C) Yarım uyak ve redif kullanılmıştır.
D) Halk şiirinde kullanılan aruzlu türlere örnek teşkil eder.
E) Durakları düzensizdir.
Cevap : D
Açıklama: Şiirde kullanılan ölçü, sekizli hece ölçüsüdür.
Soru 11
Nasuh Paşa ile hacca gidenler
Aceb nam kodular Arabistan'a
Varup Beytullah'a tavaf idenler
Müstahak değil mi bâğ-ı cihâna
Yukarıdaki dörtlükte belirgin olarak kullanılan edebi sanat aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Teşhis
B) Kat'
C) Cinas
D) Tenâsüp
E) Tecâhüliârif
Cevap : D
Açıklama: Hac, Beytullah, tavaf aralarında anlam ilgisi bulunan kelimelerdir.
Soru 12
Kırık Bayrakdâr'ın eşek fırkası
Gâyet firkatlidir dinleyin anı
Kan'da doğmuş Kitrevân'da gebermiş
Leng-i Timûr vaktinden kalma külhânî
Yukarıdaki dörtlüğün biçim ve içerik özelliklerine bakıldığında aşağıdaki sanatçı ve eserlerden hangisi ile ilişkilendirilebilir?
A) Bayburtlu Zihnî - Eşek Destânı
B) Şinâsi - Tercüme-i Manzûme
C) Şeyhî - Harnâme
D) Orhan Veli Kanık - La Fontaine Masalları
E) Nazım Hikmet Ran - La Fontaine'den Masallar
Cevap : A
Soru 13
Meftûnî Mecnûnî Kemteri Âhî
Cevherî Mâhirî Ömer Sipâhî
Mahremî Fâhirî Savtî Silâhî
Var idi bunların hûb letâfeti
Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki türlerin hangisinden alıntılanmış olabilir?
A) Tezkire
B) Nazire
C) Şâirnâme
D) Tarih
E) Lügaz
Cevap : C
Soru 14
Bülbülün aşkıdır dalda öttüğü
Çobanın sütedir koyun güttüğü
Toprağın Hâbil'i kabul ettiği
Şüphesiz yüzünün yumuşaklığından
Yukarıdaki dörtlükte kullanılan edebi sanatlar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru belirtilmiştir?
A) Hüsnütalil - Telmih
B) Telmih - Tecâhüliârif
C) Hüsnütalil - Tecâhüliârif
D) Kinâye - Darbımesel
E) Telmih- Hüsnütalil
Cevap : E
Açıklama: Üçüncü dizede Adem peygamberin oğlu Hâbil hatırlatılmış, dördüncü dizede de toprağın onu kabul etmesine güzel bir neden olarak yüzünün yumuşaklığı gösterilmiştir.
Soru 15
Dünyadan ahrete gidip gelmemek
Olmasa iktiza eder ölmemek
Balık baştan kokar bunu bilmemek
Seyrânî gaafilin ahmaklığından
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Halk şiiri geleneklerinden tapşırma vardır.
B) Tezat sanatına yer verilmiştir.
C) Darbımesele yer verilmiştir.
D) Tecâhüliârif sanatına yer verilmiştir.
E) Hüsnütalil sanatına yer verilmiştir.
Cevap : E
Soru 16
Münafık kişinin peşine gitme
Zikreyle dünyada günaha batma
Aldanıp şeytana koğ kıybet etme
Kötülüğü baştan et dedim gönül
Yukarıdaki dörtlükte belirgin olarak kullanılan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tecrit
B) Tenasüp
C) Tecâhüliârif
D) Teşbih
E) İham
Cevap : B
Soru 17
Fikr-i zülfün dilde tâb-ı sûz-ı aşkın sînede
Nârdur külhânda gûya mârdur gencînede
Yukarıdaki beyitle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Aruzun fâilâtün/fâilâtün/fâilâtün/fâilün kalıbıyla yazılmıştır.
B) Leffüneşr sanatına yer verilmiştir.
C) Zengin uyak ve ek düzeyinde redif kullanılmıştır.
D) Yazıldığı nazım şeklinin ilk biriminden alınmıştır.
E) Bir aruz kusuru olan zihafa yer verilmiştir.
Cevap : E
Açıklama: "Saçının gönüldeki düşüncesi sanki hazineyi bekleyen bir yılan, aşkının sinedeki yakıcı harareti de külhandaki ateştir." anlamındaki beyitte ilk dizedeki zülf(saç), dil(gönül), tâb-ı sûz-ı aşk(aşkın yakıcı harâreti) ve sîne ile ikinci dizedeki nâr(ateş), külhân, mâr(yılan), gencîne(defîne) birbiriyle benzerlik ilişkisi olan sözcüklerdir böylelikle leffüneşr oluşmuş olur. Beyitte kullanılan ölçüyse fâilâtün/fâilâtün/fâilâtün/fâilün olmakla birlikte zihafa yer verilmemiştir. Nâr ve mâr kelimelerinde imâle-i memdûde yapılırsa beyit aruza uygun hale gelecektir.
Soru 18
Türk dilin Tanrı buyurdı Cebrâil
Türk dilince söylegil dur git digil
Türk dilince Cebrâil "Hey dur!" didi
"Duru gel uçmagun terkin ur!" didi.
Yukarıdaki parçanın biçim, içerik ve dil özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Doğu Türkçesinin karakteristik dil özellikleri kullanılmıştır.
B) Tanrı Türkçe konuşturularak Türk dilinin önemine dikkat çekilmiştir.
C) Tam uyak ve sözcük düzeyinde redif kullanılmıştır.
D) Mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır.
E) Cebrâil, Hz. Adem ve Tanrı arasındaki haberleşmeyi sağlayan melek olarak ele alınmıştır.
Cevap : A
Açıklama: -gIl emir eki Batı Türkçesinin ilk devrelerinde de karşımıza çıkar. Örneğin Dede Korkud'da "Beri gelgil gözüm nuru, başım tacı..." kısmında geçer bunun dışında Doğu Türkçesinin karakteristik özelliği olarak düşünülebilecek kısım yoktur.
Soru 19
Fahr-ı âlem hamd idip kalkdı hemân
Çekdi Cebrâ'îl Burâk'ı ol zamân
Çün Burâk'a râkip oldu ol Celîl
Peşine Cibrîl düşüp oldu delîl
Yukarıdaki parça Tekke ve Tasavvuf edebiyatında kullanılan nazım türlerinin hangisinden alıntılanmıştır?
A) Mevlid
B) Mîrâciyye
C) Münâcât
D) N'at
E) Siyer
Cevap : B
Açıklama: Hz. Muhammet'in Burâk'a binip miraca çıkması olayı anlatıldığı için bir mîrâciyyeden alıntılanmıştır.
Soru 20
Divânının ön sözünde "İlimsiz şiir esâsı yok divâr olur/ Ve esâssız divâr gayette bi-îtibâr olur." sözüyle ilimin şiirdeki önemine dikkat çekmiştir. Tezkirelerde Bağdatlı olduğu kaydedilmiştir. Şiirlerinde Azerî sahasının dil özellikleri görülmekle birlikte medrese eğitimi aldığı da şiirlerinden anlaşılmaktadır. Kendisine seçmiş olduğu birkaç mahlas muasırları tarafından kullanılınca kimsenin çalmayacağı bir mahlas kullanmıştır.
Yukarıdaki parçada hakkında bilgi verilen divan sahibi şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bağdatlı Rûhî
B) Seyyid Nesîmî
C) Fûzûlî
D) Kadı Burhâneddin
E) Kadı Darîr
Cevap: C
Soru 21
Aklı seviniz, eserleriniz görkem ve değerini yalnız ondan almalı. Erdeme gönül verin, onunla dolup taşın... Yavaş yavaş acele edin. Eserinizi yirmi kez tezgâha koyun. Onu tekrar tekrar işleyin, gerektikçe bazı şeyler ekleyin fakat daha çok silin.
"Şiir Sanatı" adlı yapıttan alınan parçada belirtilen edebî anlayışa aşağıdaki sanatçılardan hangisinin uygun davrandığı söylenemez?
A) Racine
B) Moliere
C) Boileau
D) Fenelon
E) Lamartine
Cevap: E
Açıklama: Parçada akıl, erdem, üslup mükemmeliyetçiliğinden bahsedilmektedir. Bu yönlerden bakıldığında parça Klasisizm akımının edebi anlayışını vermektedir. E şıkkında verilen Lamartine Romantizm doğrultusunda eserler vermiştir.
Soru 22
Artık zevk olsun diye tasvir için tasvir etmiyoruz. İnsanın içinde yaşadığı çevreden ayrılamayacağını, giysisi, kenti, ili ile bütünleştiğini kabul ediyoruz; bundan dolayı dimağının ya da kalbinin tek olayını, çevrede onun sebeplerini ya da tepkisini aramadan saptayamayacağız. Sonu gelmez tasvirlerimizin nedeni işte budur.
Yukarıdaki parçada roman anlayışı hakkında bilgi veren sanatçı aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Victor Hugo
B) Emile Zola
C) Jean Paul Sartre
D) Gabriel Garcia Marquez
E) Franz Kafka
Cevap : B
Soru 23
Sen akşamlar kadar büyülü, sıcak,
Rüyâlarım kadar sade, güzeldin.
Baş başa uzandık günlerce ıslak,
Çimenlerine yaz bahçelerinin.
Yukarıdaki dörtlük biçim ve içerik bakımından incelendiğinde aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait olduğu söylenebilir?
A) Ahmet Hamdi Tanpınar
B) Fazıl Hüsnü Dağlarca
C) Ceyhun Atuf Kansu
D) Ömer Bedrettin Uşaklı
E) Bedri Rahmi Eyüboğlu
Cevap : A
Soru 24
Hayran oluyordu koca gökyüzü
Göğüslerimizde büyüyen bahta
28 Mart günü bir adsız tepede,
Çeliğe karşı tahta.
Yukarıdaki dörtlükte kullanılan edebî sanatlar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru belirtilmiştir?
A) Telmih - Mecâzımürsel - Açık istiâre
B) Mecâzımürsel - Açık istiâre - Teşhis
C) Tenasüp - Tevriye - Teşhis
D) Telmih - Açık istiâre - Kapalı istiâre
E) Tevriye - Tecâhüliârif - Hüsnütâlil
Cevap : A
Soru 25
Etme erbâb-ı tekebbürle sühân
Ol girîzan mütekebbirlerden.
Yukarıdaki beyitle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Aruzun feilâtün / feilâtün / feilün kalıbıyla yazılmıştır.
B) İştikak sanatına yer verilmiştir.
C) Aruz kurallarından imâle-i maksûre ve imâle-i memdûde vardır.
D) Nazım şekli mesnevî olan bir eserden alıntılanmış olabilir.
E) Hikemî tarzla yazılmıştır.
Cevap : C
Soru 26
Gördük nasıl yermiş Hasanoğlan,
Nasıl belli değilmiş, satan satılan,
Nasıl yeşerirmiş insan
Ve nasıl biçilirmiş.
Yukarıdaki parçada belirgin olarak kullanılan edebi sanat aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Kapalı istiâre
B) Açık istiâre
C) Mecâzımürsel
D) Teşhis
E) Teşbih
Cevap : A
Açıklama: İnsan (benzeyen), ekin (kendisine benzetilen)... Benzetmenin unsurlarından benzeyen kullanılmış kendisine benzetilen kullanılmamıştır.
Soru 27
Beni bir dağda buldılar kolum kanadum kırdılar
Dolaba lâyık gördiler anun için inilerem
Yukarıdaki beyitte kullanılan edebi sanatlar aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Teşbih - Teşhis
B) Teşhis - Târiz
C) İntak - Kinaye
D) İntak - Teşbih
E) Kinaye - Telmih
Cevap : C
Soru 28
İnilerüm dün ü gün dost diyüben
Gözüm yaşı sular bûstânı bağı
Bu beyitte kullanılan edebi sanatlar aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) İntak - Kapalı İstiare - Hüsnitalil
B) Açık İstiare - Teşhis - Teşbih
C) Telmih - Tecahüliarif - Tariz
D) Telmih - Teşhis - Teşbih
E) Kinaye - Tevriye - Tenasüp
Cevap : A
Soru 8
Gamdan hasar oldu mekânım yurdum
İşidüp âvâzım dinlemez virdim
Bir değil beş değil on değil derdim
Yaralar baş verdi sıralandı gel
Yukarıdaki dörtlüğün üçüncü dizesinde kullanılan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Terdit
B) Teşhis
C) Aks
D) Tedric
E) Telmih
Cevap : D
Soru 9
Kalktı yelken eyledi Murad Reis
Baş başa düşmana varırın demiş
Vaktinize hâzır olun gâzîler
Ya ser verir ya baş alırın demiş
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bir koşmanın ilk dörtlüğünden alıntılanmıştır.
B) Nazım türü koçaklamadır.
C) Tam uyak ve redif kullanılmıştır.
D) Kayıkçı Kul Mustafa tarafından yazılmıştır.
E) Eş anlamlı kelimeler kullanılmıştır.
Cevap: C
Soru 10
Şahin der gonca güldeyiz
Şakır öteriz dildeyiz
İkimiz de bir haldayız
Sen âh it ben ağlayayım
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bir semâînin son dörtlüğünden alıntılanmıştır.
B) Tevriye sanatı kullanılmıştır.
C) Yarım uyak ve redif kullanılmıştır.
D) Halk şiirinde kullanılan aruzlu türlere örnek teşkil eder.
E) Durakları düzensizdir.
Cevap : D
Açıklama: Şiirde kullanılan ölçü, sekizli hece ölçüsüdür.
Soru 11
Nasuh Paşa ile hacca gidenler
Aceb nam kodular Arabistan'a
Varup Beytullah'a tavaf idenler
Müstahak değil mi bâğ-ı cihâna
Yukarıdaki dörtlükte belirgin olarak kullanılan edebi sanat aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Teşhis
B) Kat'
C) Cinas
D) Tenâsüp
E) Tecâhüliârif
Cevap : D
Açıklama: Hac, Beytullah, tavaf aralarında anlam ilgisi bulunan kelimelerdir.
Soru 12
Kırık Bayrakdâr'ın eşek fırkası
Gâyet firkatlidir dinleyin anı
Kan'da doğmuş Kitrevân'da gebermiş
Leng-i Timûr vaktinden kalma külhânî
Yukarıdaki dörtlüğün biçim ve içerik özelliklerine bakıldığında aşağıdaki sanatçı ve eserlerden hangisi ile ilişkilendirilebilir?
A) Bayburtlu Zihnî - Eşek Destânı
B) Şinâsi - Tercüme-i Manzûme
C) Şeyhî - Harnâme
D) Orhan Veli Kanık - La Fontaine Masalları
E) Nazım Hikmet Ran - La Fontaine'den Masallar
Cevap : A
Soru 13
Meftûnî Mecnûnî Kemteri Âhî
Cevherî Mâhirî Ömer Sipâhî
Mahremî Fâhirî Savtî Silâhî
Var idi bunların hûb letâfeti
Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki türlerin hangisinden alıntılanmış olabilir?
A) Tezkire
B) Nazire
C) Şâirnâme
D) Tarih
E) Lügaz
Cevap : C
Soru 14
Bülbülün aşkıdır dalda öttüğü
Çobanın sütedir koyun güttüğü
Toprağın Hâbil'i kabul ettiği
Şüphesiz yüzünün yumuşaklığından
Yukarıdaki dörtlükte kullanılan edebi sanatlar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru belirtilmiştir?
A) Hüsnütalil - Telmih
B) Telmih - Tecâhüliârif
C) Hüsnütalil - Tecâhüliârif
D) Kinâye - Darbımesel
E) Telmih- Hüsnütalil
Cevap : E
Açıklama: Üçüncü dizede Adem peygamberin oğlu Hâbil hatırlatılmış, dördüncü dizede de toprağın onu kabul etmesine güzel bir neden olarak yüzünün yumuşaklığı gösterilmiştir.
Soru 15
Dünyadan ahrete gidip gelmemek
Olmasa iktiza eder ölmemek
Balık baştan kokar bunu bilmemek
Seyrânî gaafilin ahmaklığından
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Halk şiiri geleneklerinden tapşırma vardır.
B) Tezat sanatına yer verilmiştir.
C) Darbımesele yer verilmiştir.
D) Tecâhüliârif sanatına yer verilmiştir.
E) Hüsnütalil sanatına yer verilmiştir.
Cevap : E
Soru 16
Münafık kişinin peşine gitme
Zikreyle dünyada günaha batma
Aldanıp şeytana koğ kıybet etme
Kötülüğü baştan et dedim gönül
Yukarıdaki dörtlükte belirgin olarak kullanılan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tecrit
B) Tenasüp
C) Tecâhüliârif
D) Teşbih
E) İham
Cevap : B
Soru 17
Fikr-i zülfün dilde tâb-ı sûz-ı aşkın sînede
Nârdur külhânda gûya mârdur gencînede
Yukarıdaki beyitle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Aruzun fâilâtün/fâilâtün/fâilâtün/fâilün kalıbıyla yazılmıştır.
B) Leffüneşr sanatına yer verilmiştir.
C) Zengin uyak ve ek düzeyinde redif kullanılmıştır.
D) Yazıldığı nazım şeklinin ilk biriminden alınmıştır.
E) Bir aruz kusuru olan zihafa yer verilmiştir.
Cevap : E
Açıklama: "Saçının gönüldeki düşüncesi sanki hazineyi bekleyen bir yılan, aşkının sinedeki yakıcı harareti de külhandaki ateştir." anlamındaki beyitte ilk dizedeki zülf(saç), dil(gönül), tâb-ı sûz-ı aşk(aşkın yakıcı harâreti) ve sîne ile ikinci dizedeki nâr(ateş), külhân, mâr(yılan), gencîne(defîne) birbiriyle benzerlik ilişkisi olan sözcüklerdir böylelikle leffüneşr oluşmuş olur. Beyitte kullanılan ölçüyse fâilâtün/fâilâtün/fâilâtün/fâilün olmakla birlikte zihafa yer verilmemiştir. Nâr ve mâr kelimelerinde imâle-i memdûde yapılırsa beyit aruza uygun hale gelecektir.
Soru 18
Türk dilin Tanrı buyurdı Cebrâil
Türk dilince söylegil dur git digil
Türk dilince Cebrâil "Hey dur!" didi
"Duru gel uçmagun terkin ur!" didi.
Yukarıdaki parçanın biçim, içerik ve dil özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Doğu Türkçesinin karakteristik dil özellikleri kullanılmıştır.
B) Tanrı Türkçe konuşturularak Türk dilinin önemine dikkat çekilmiştir.
C) Tam uyak ve sözcük düzeyinde redif kullanılmıştır.
D) Mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır.
E) Cebrâil, Hz. Adem ve Tanrı arasındaki haberleşmeyi sağlayan melek olarak ele alınmıştır.
Cevap : A
Açıklama: -gIl emir eki Batı Türkçesinin ilk devrelerinde de karşımıza çıkar. Örneğin Dede Korkud'da "Beri gelgil gözüm nuru, başım tacı..." kısmında geçer bunun dışında Doğu Türkçesinin karakteristik özelliği olarak düşünülebilecek kısım yoktur.
Soru 19
Fahr-ı âlem hamd idip kalkdı hemân
Çekdi Cebrâ'îl Burâk'ı ol zamân
Çün Burâk'a râkip oldu ol Celîl
Peşine Cibrîl düşüp oldu delîl
Yukarıdaki parça Tekke ve Tasavvuf edebiyatında kullanılan nazım türlerinin hangisinden alıntılanmıştır?
A) Mevlid
B) Mîrâciyye
C) Münâcât
D) N'at
E) Siyer
Cevap : B
Açıklama: Hz. Muhammet'in Burâk'a binip miraca çıkması olayı anlatıldığı için bir mîrâciyyeden alıntılanmıştır.
Soru 20
Divânının ön sözünde "İlimsiz şiir esâsı yok divâr olur/ Ve esâssız divâr gayette bi-îtibâr olur." sözüyle ilimin şiirdeki önemine dikkat çekmiştir. Tezkirelerde Bağdatlı olduğu kaydedilmiştir. Şiirlerinde Azerî sahasının dil özellikleri görülmekle birlikte medrese eğitimi aldığı da şiirlerinden anlaşılmaktadır. Kendisine seçmiş olduğu birkaç mahlas muasırları tarafından kullanılınca kimsenin çalmayacağı bir mahlas kullanmıştır.
Yukarıdaki parçada hakkında bilgi verilen divan sahibi şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bağdatlı Rûhî
B) Seyyid Nesîmî
C) Fûzûlî
D) Kadı Burhâneddin
E) Kadı Darîr
Cevap: C
Soru 21
Aklı seviniz, eserleriniz görkem ve değerini yalnız ondan almalı. Erdeme gönül verin, onunla dolup taşın... Yavaş yavaş acele edin. Eserinizi yirmi kez tezgâha koyun. Onu tekrar tekrar işleyin, gerektikçe bazı şeyler ekleyin fakat daha çok silin.
"Şiir Sanatı" adlı yapıttan alınan parçada belirtilen edebî anlayışa aşağıdaki sanatçılardan hangisinin uygun davrandığı söylenemez?
A) Racine
B) Moliere
C) Boileau
D) Fenelon
E) Lamartine
Cevap: E
Açıklama: Parçada akıl, erdem, üslup mükemmeliyetçiliğinden bahsedilmektedir. Bu yönlerden bakıldığında parça Klasisizm akımının edebi anlayışını vermektedir. E şıkkında verilen Lamartine Romantizm doğrultusunda eserler vermiştir.
Soru 22
Artık zevk olsun diye tasvir için tasvir etmiyoruz. İnsanın içinde yaşadığı çevreden ayrılamayacağını, giysisi, kenti, ili ile bütünleştiğini kabul ediyoruz; bundan dolayı dimağının ya da kalbinin tek olayını, çevrede onun sebeplerini ya da tepkisini aramadan saptayamayacağız. Sonu gelmez tasvirlerimizin nedeni işte budur.
Yukarıdaki parçada roman anlayışı hakkında bilgi veren sanatçı aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Victor Hugo
B) Emile Zola
C) Jean Paul Sartre
D) Gabriel Garcia Marquez
E) Franz Kafka
Cevap : B
Soru 23
Sen akşamlar kadar büyülü, sıcak,
Rüyâlarım kadar sade, güzeldin.
Baş başa uzandık günlerce ıslak,
Çimenlerine yaz bahçelerinin.
Yukarıdaki dörtlük biçim ve içerik bakımından incelendiğinde aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait olduğu söylenebilir?
A) Ahmet Hamdi Tanpınar
B) Fazıl Hüsnü Dağlarca
C) Ceyhun Atuf Kansu
D) Ömer Bedrettin Uşaklı
E) Bedri Rahmi Eyüboğlu
Cevap : A
Soru 24
Hayran oluyordu koca gökyüzü
Göğüslerimizde büyüyen bahta
28 Mart günü bir adsız tepede,
Çeliğe karşı tahta.
Yukarıdaki dörtlükte kullanılan edebî sanatlar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru belirtilmiştir?
A) Telmih - Mecâzımürsel - Açık istiâre
B) Mecâzımürsel - Açık istiâre - Teşhis
C) Tenasüp - Tevriye - Teşhis
D) Telmih - Açık istiâre - Kapalı istiâre
E) Tevriye - Tecâhüliârif - Hüsnütâlil
Cevap : A
Soru 25
Etme erbâb-ı tekebbürle sühân
Ol girîzan mütekebbirlerden.
Yukarıdaki beyitle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Aruzun feilâtün / feilâtün / feilün kalıbıyla yazılmıştır.
B) İştikak sanatına yer verilmiştir.
C) Aruz kurallarından imâle-i maksûre ve imâle-i memdûde vardır.
D) Nazım şekli mesnevî olan bir eserden alıntılanmış olabilir.
E) Hikemî tarzla yazılmıştır.
Cevap : C
Soru 26
Gördük nasıl yermiş Hasanoğlan,
Nasıl belli değilmiş, satan satılan,
Nasıl yeşerirmiş insan
Ve nasıl biçilirmiş.
Yukarıdaki parçada belirgin olarak kullanılan edebi sanat aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Kapalı istiâre
B) Açık istiâre
C) Mecâzımürsel
D) Teşhis
E) Teşbih
Cevap : A
Açıklama: İnsan (benzeyen), ekin (kendisine benzetilen)... Benzetmenin unsurlarından benzeyen kullanılmış kendisine benzetilen kullanılmamıştır.
Soru 27
Beni bir dağda buldılar kolum kanadum kırdılar
Dolaba lâyık gördiler anun için inilerem
Yukarıdaki beyitte kullanılan edebi sanatlar aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Teşbih - Teşhis
B) Teşhis - Târiz
C) İntak - Kinaye
D) İntak - Teşbih
E) Kinaye - Telmih
Cevap : C
Soru 28
İnilerüm dün ü gün dost diyüben
Gözüm yaşı sular bûstânı bağı
Bu beyitte kullanılan edebi sanatlar aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) İntak - Kapalı İstiare - Hüsnitalil
B) Açık İstiare - Teşhis - Teşbih
C) Telmih - Tecahüliarif - Tariz
D) Telmih - Teşhis - Teşbih
E) Kinaye - Tevriye - Tenasüp
Cevap : A
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder