Halk Edebiyatı Soruları

Bu başlıkta Türk Halk Edebiyatı soruları ve bu soruların açıklamaları yer almaktadır.

Soru 1

Birbirinden farklı ve uzak dönemlerde geçmiş olaylar, farklı dönemlerin kahramanları destanlarda tek bir kahraman etrafında birleştirilebilir. Bu durum destan araştırmalarında ..... sözüyle ifade edilir. 

Tanımda boş bırakılan yere aşağıdaki kavramlardan hangisi getirilmelidir?

A) Tip
B) Katman
C) Varyant
D) Epizot
E) Motif 

Cevap: B

Kaynak: AHMET BİCAN ERCİLASUN - Başlangıçtan Günümüze Türk Dili Tarihi

Soru 2

Tarihi bir gerçeklik olan Motun'un babası Tuman'la mücadelesi Batı Türklüğünde Oğuz Kağan Destanı üzerinden Dede Korkut hikayelerinde, Doğu Türklüğünde ise yine Oğuz Kağan Destanı tesiriyle Manas destanında baba oğul mücadelelerine kaynaklık etmiştir.

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde parçada söz edilen baba - oğul mücadelelerinde babaları ile mücadele eden kahramanlar doğru verilmiştir?

A) Dirse Han Oğlu Boğaç Han - Alman Bet
B) Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek - Semetey
C) Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı - Alman Bet
D) Uşun Koca Oğlu Seğrek - Semetey
E) Duha Koca Oğlu Deli Dumrul - Manas

Cevap: A

Kaynak: AHMET BİCAN ERCİLASUN - Başlangıçtan Günümüze Türk Dili Tarihi

Soru 3

Bir Uygur efsanesine göre, onların dünya yüzüne çıktıkları ilk yer Orhon nehrinin kıyısıdır. Bu nehir Karakorum denilen bir dağdan çıkar... Bunlardan başka bir nehrin kenarında eskiden Ordu - Balık , şu gün ise Mavu - Balık denilen bir şehir vardır. Bu şehrin yakınında bulunan kayalara yazılar yazılmıştı. Ben onları gördüm.

Yukarıdaki metin aşağıdaki eserlerin hangisinden alıntılanmıştır? 

A) Târîh-i Cihângüşâ
B) Câm'îü't - Tevârih
C) Şeçere-i Terakkime
D) Dîvân ü Lügâti't - Türk
E) Şehnâme


Soru 4

Aşağıdaki mürşid - mürid eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Hacı Bektâş-ı Velî - Lokmân-ı Pârende
B) Hoca Ahmet Yesevi - Arslan Bab
C) Kaygusuz Abdal - Abdal Musa 
D) Yunus Emre - Tapduk Emre
E) Kolu Açık Hacim Sultan - Sarı Saltuk

Cevap: E 

Açıklama: Menâkıb-ı Hacı Bektâş-ı Velî'ye göre Sarı Saltuk Hacı Bektaş-ı Veli'ye bağlıdır.


Soru 5

Aşağıdaki mutasavvıflardan hangisi Hacı Bektâş - ı Velî el Horasanî'nin halîfelerinden biri değildir?

A) Sarı İsmail
B) Kolu Açık Hacim Sultan
C) Baba Resûl
D) Baba İshak Horasânî
E) Pir - Âb Sultan

Cevap: D


Soru 6

Aşağıdaki tasavvuf terimlerinden hangisi yanlış açıklanmıştır?

A) Zühd: Allah'a ulaşmak için dünyadan yüz çevirmek
B) Rıza: Hoşnut ve memnun olma
C) Kanaat: Tok gözlü olma
D) Tevekkül: Allah'ın katında olana güvenip halkın elinde olanlara göz dikmeme
E) Murakabe: Günaha girmemek için toplumdan ayrı yaşama

Cevap: 



Soru 7

........ hikayesi bütün Türk dünyasında bilinen bir halk hikayesidir. Hazar Denizi'nin doğusunda Alpamış, Alpamıs, Alıp Manas, Alpamışka gibi adlarla destânî şekliyle; Hazar Denizi'nin batısında Ak Kavak Kızı, Bay Barı gibi adlarla masallaşmış/hikayeleşmiş şekliyle bilinmektedir. 

Parçada tanıtılan hikayenin kahramanı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) Bey Beyrek
B) Manas
C) Köroğlu 
D) Alp Er Tunga
E) Oğuz Kağan

Cevap: A

Açıklama: Parçada bahsi geçen hikaye Bey Beyrek hikayesidir. 
Kaynak: Ali Berat ALPTEKİN - Halk Hikayelerinin Motif Yapısı Syf no: 199

Soru 8

Bazı halk hikayelerinde iki aşığın birleşip mutlu olmasını engelleyen kötü niyetli bir tip vardır. Bu tip sılada olan aşığın gömleğini sevgilisine gösterme bahanesi ile aldıktan sonra gömleği kana bulayıp aşığın öldüğünü söyler.  Bu kötü niyetli tip Dede Korkut kitabında, Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek boyunda da Yalancıoğlu Yaltacuk adıyla yerini almıştır. 

Parçada bahsi geçen türden kötü niyetli bir tip aşağıdaki halk hikayelerinden hangisinde vardır?

A) Kozanoğlu Hikayesi
B) Aşık Garip Hikayesi
C) Yusuf ile Züleyha Hikayesi
D) Kerem le Aslı Hikayesi
E) Varaka ve Gülşah Hikayesi

Cevap: B

Açıklama: Parçada tanıtılan tip Aşık Garip hikayesinde Şah Veled adıyla yer almıştır.
Kaynak: Ali Berat Alptekin - Halk Hikayelerinin Motif Yapısı Syf no: 226


Soru 9

Hikaye etmenin en küçük unsuru demek olan "motif" kavramıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Motifler olağanüstü olmalıdır.
B) Masal, halk hikayesi ve destan gibi birçok türde bulunabilir.
C) Masal kaynaklı halk hikayelerinde motif yapısı kahramanlık hikayelerine göre zengindir.
D) Motif üzerine Stith Thompson'un Motif Index of Folk-Literature adlı bir çalışması vardır.
E) Bir motif birden fazla varyantta bulunamaz.


Soru 10

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilen kavram yanlış tanımlanmıştır? 

A) Mit: Tarih öncesi zamanlarda olduğuna inanılan olayları ve olağanüstü karakterleri ve tipleri konu edinen nitelikli anlatılara verilen isimdir.
B) Tip: Kendi kendine var olabilen bağımsız her masal metnine halk edebiyatı araştırmalarında tip denir.
C) Kıssa: İbret ve öğüt verici çoğunlukla dini ve ahlaki konuları ele alan anlatılara kıssa denir.
D) Hane: Halk şiirinde dörtlük karşılığı kullanılan ve genellikle dört mısradan oluşan nazım birimine hane denir.
E) Tahkiyevi: Göstermeye bağlı olan edebi türlere tahkiyevi denir.


Cevap: E

Açıklama: Anlatmaya bağlı olan edebi türlere tahkiyevi denir.


Soru 11

Aşağıdakilerden hangisi halk edebiyatında İslam'ın beş şartı hakkında yazılan nazım türlerinden birisi değildir? 

A) Salatnâme
B) Oruçnâme
C) Hicretnâme
D) Ramazannâme
E) Hacnâme

Cevap: C

Açıklama: Hicret islamın beş şartından biri değildir.


Soru 12

İslâmiyet'in kabulüyle birlikte Türk destanlarındaki bazı motifler form değişikliğine uğramıştır. Bunlardan biri de kılıç motifidir. İslam öncesi dönemde alp tipinin bir tamamlayıcısı olan kılıç motifi İslamiyet etkisiyle birlikte gönüller iklimini fethetmeye yarayan bir motif olarak menâkıbnâmelerde alperenler vasıtasıyla karşımıza çıkar.

Velâyetnâme-i Hacı Bektâş-ı Velî'ye göre mürşidi tarafından beline tahta kılıç kuşandırılan alperenler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? 

A) Abdal Musa - Gül Baba - Barak Baba
B) Hacı Bektâş-ı Velî - Abdal Musa - Gül Baba
C) Sarı Saltuk - Gül Baba - Barak Baba
D) Hacı Bektâş-ı Velî - Sarı Saltuk - Kolu Açık Hacim Sultan
E) Sarı Saltuk - Abdal Musa - Kolu Açık Hacim Sultan

Cevap: D

Açıklama: Velâyetnâme-i Hacı Bektâş-ı Velî'deki rivayete göre Hoca Ahmet Yesevi, Hacı Bektâş-ı Velî'yi diyâr-ı Rûm'a gönderirken beline tahta kılıç kuşandırır. Kuşandığı bu tahta kılıcı Hünkar Hacı Bektaş daha sonradan Kolu Açık Hacim Sultan'a kuşatır. Yine velayetnamede zikredilene göre Hünkar Hacı Bektaş Sarı Saltuk Sultanı Rumeli'ne gönderirken beline tahta kılıç kuşandırır.
Kaynak: Velâyetnâme-i Hâcı Bektâş-ı Velî


Soru 13

Bir adamın bir karısı vardı. Pek hilebaz, pek kötü huylu ve yol kesici bir kadındı. Adam, eve ne getirse harcar, telef ederdi. Adam da sesini çıkarmazdı. Bir gün adam, konuğunu ağırlamak için yüzlerce sıkıntıyla biraz et aldı, evine getirdi. Kadın onu kebap edip şarapla sildi, süpürdü. Adam gelince de düzensiz sözlerle hileye başladı. Adam dedi ki: "Konuk geldi, et nerede? Konuğa yemek çıkarmak lazım." Kadın, eti şu kedi yedi, hadi git al yine dedi. Adam, Aybek dedi, teraziyi getir, şu kediyi tartayım. Terazi geldi, kediyi tarttı, yarım batman geldi. Bunun üzerine a hilebaz kadın dedi. Et yarım  batmandı, yarım okka kadar da fazlalığı olacak. Kedi de tam yarım batman geldi. Eğer bu kediyse söyle et nerede? Yok, bu etse hadi var bucak bucak kediyi ara. 

Yukarıdaki metin aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmıştır?

A) Kutadgu Bilig
B) Mesnevi
C) Harname
D) Hüsn ü Aşk
E) Hayrâbad

Cevap: B

Açıklama: Metin Mevlana'nın Mesnevi adlı eserinden alıntılanmıştır.


Soru 14

İslamiyet'in kabulüyle birlikte Türk edebiyatının muhtevası genişlemiş ve yeni kavramlar edebiyata girmiştir. Geçiş döneminde hem İslam öncesi ögeler hem de İslamî ögeler eserlerde kaynaşarak yepyeni bir kültür ve edebiyat ortamı oluşturmuşlardır.

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile İslam kültürünün kabulüyle birlikte Türk Edebiyatı'na giren kavramlar arasında ilgi kurulabilir? 

A) Kün Togdı
B) Ay Toldı
C) Odgurmış
D) Ögdülmiş
E) Küsemiş


Cevap: C

Açıklama: Kutadgu Bilig'den seçilen kahramanların eserde sembolize ettikleri kavramlar vardır. Bunlar şöyledir:
Kün Togdı: Köni Törü
Ay Toldı: Kut
Ögdülmiş : Ukuş
Odgurmış: Akıbet.

Sembolize edilen kavramlara baktığımızda Orhun Kitabeleri'nde de bazılarına rastlayabiliriz. Örneğin yazıtlarda hükümdarın bilge(ukuş) olması gerektiği, "kut"u olduğu için ölecek milleti dirilttiği, her şeyden önce "ili" tutup "töreyi" düzenlediği sık sık belirtilir. Bu karşılaştırmadan yola çıkarak Ay Toldı, Ögdülmiş ve Kün Togdı'nın sembolize ettiği kavramların yazıtlarda da olması dolayısıyla bu kavramların kullanılmasının İslamiyet'le ilgili olamadığı sonucuna ulaşabiliriz.  "Küsemiş" ise Kutadgu Bilig'de Ay Toldı'yı hükümdar Kün Togdı ile buluşturan bir aracı olarak karşımıza çıkar. Odgurmış adlı kahramanın sembolize ettiği âkıbet ise İslamî inancın etkisiyle edebiyatımıza girmiştir.

Kaynak: Ahmet Bican Ercilasun - Başlangıçtan Günümüze Türk Dili Tarihi- Syf no: 310


Soru 15


Gölgelice kaba ağacun kesilmesün
Kamın akan görkli suyun kurumasun
Kanadların ucları kırılmasun
Çaparken ağ boz atın büdremesün
Çalışanda kara bolad öz kılıcın gidülmesün
Dürtişürken ala gönderin ufanmasun
Ağ bürçekli anan yerin behişt olsun
Ağ sakallı baban yerin uçmağ olsun

Oğuz Türkçesi ile yazılmış bir metinden alınan parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söyelenemez?

A) Konuşmalık türlerden alkış örneğidir.
B) Motif bakımından oldukça zengindir.
C) Azeri Türkçesi'nin ses ve şekil özelliklerini taşıyan kelimeler vardır.
D) Yabancı etkilerden tamamen arınmış bir metinden seçilmiştir.
E) Aliterasyon ve asonanslar vardır.

Cevap: D

Açıklama: Behişt kelimesi Farsça olup cennet anlamına gelmektedir. Parçada başka bir yabancı etki görülmese de tamamen yabancı etkiye kapalı olduğu da söylenemez.


Soru 16


Türk edebiyatında sözlü gelenekte at, kılıç, ok ve yay kahramanın alpliğini tamamlayan birer unsur olarak karşımıza çıkar. Bunlardan at insan gibi anlayışlı ve duygulu olup kuş gibi havada uçan özelliklere sahiptir.

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilen At Motifi sözlü gelenek ürünlerinde geçen bir alp tipi ile özdeşleştirilemez?

A) Alp Şalçı
B) Akkula
C) Kırat
D) Alaca At
E) Aşkâr

Cevap: A

Açıklama: Alp Şalçı Orhun Abideleri'nde Köl Tigin'in atı olup sözlü gelenekle ilgili değildir zira Orhun Abideleri yazılı metinlerdir.


Soru 17


"Terazinin bir kefesine Türk Edebiyatı'nın tümünü diğer kefesine de Dede Korkut'u koysanız yine de Dede Korkut ağır basar." derslerinde kullandığı bu cümleyle Dede Korkut kitabının önemini vurgulayan edebiyat tarihçisi aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Muharrem Ergin
B) Mehmet Fuat Köprülü
C) Reşit Rahmeti Arat
D) Ali Nihat Tarlan
E) Nihat Sami Banarlı

Cevap : B


Soru 18


Tut atalar sözün kalbi selîm ol 
Gönülden gönüle yol var demişler
Gider yavuzluğu tab'ı hâlim ol 
Sert sirke kabına zarar demişler

Yukarıdaki dörtlüğün içerik ve anlatım özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki şairlerden hangisine ait olduğu söylenebilir? 

A) Necâtî Bey
B) Levnî
C) Nâbî
D) Kayıkçı Kul Mustafa
E) Aşık Sümmânî

Cevap: B

Açıklama: İlk dizedeki atalar sözünü tutmak ifadesinden yola çıkıldığında atasözlerine önem veren bir şairden alınmış olma ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. Son dizedeki atasözünün kullanımı da bu ihtimali güçlendirmektedir. Atasözü kullanmakla maruf iki şairden biri Necati Bey diğeri ise Levnî'dir. Dörtlüğün dış yapı unsurları dikkate alındığındaysa halk geleneğinden faydalanıldığı görülecektir. Böylece cevap B şıkkı olur. Zira Necâtî Bey Divan edebiyatı geleneği ile şiirler yazmıştır.


Soru 19

Türk Halk Edebiyatı araştırıcılarından Saim Sakaoğlu Türk Fıkralarını, tarihte yaşamış şahıslar etrafında teşekkül eden fıkralar, bir topluluğu temsil eden tipler etrafında teşekkül eden fıkralar ve eş kahramanlı fıkralar olmak üzere üç ana başlıkta incelemiştir.

Buna göre aşağıdaki fıkra tiplerinden hangisi bir topluluğu temsil eden tipler etrafında teşekkül eden fıkralardaki tiplerden birisi değildir?

A) Bektaşi
B) Aldar Köse
C) Nasreddin Hoca
D) Temel
E) Mevlevi

Cevap : C


Soru 20


Dede Korkut Kitabı'nın Dresden nüshasının adı aşağıdakilerin hangisinde tam ve doğru yazılmıştır?

A) Kitâb-ı Atam Korkud Alâ Lisân-ı Tâife-i Oğuzan
B) Hikâyet-i Oğuznâme Kazan Beğ ve Gayrî
C) Kitâb-ı Dedem Korkud Alâ Lisân-ı Tâife-i Oğuzan
D) Hikâyet-i Kazan Beğ ve Gayrî
E) Kitab-ı Korkut Ata

Cevap: C

Soru 21

Eserlerinde dînî - tasavvufî duygu ve düşüncelerini, Türk dilinin fonetik, morfolojik, sentaks, semantik vb. bütün kurallarına uygun olarak işleyen büyük bir şairdir. Her eserinde Türkçenin üstünlüğünü çeşitli vesilelerle ele alır ve "... ben Türkîceden başka bir dil bilmezem..." der. Türkçenin Hz. Adem'den bugüne kadar varlığını sürdürdüğünü, kökeninin de Hz. Adem'e kadar götürülmesi gerektiğini Gülistan adlı telif eserinde manzum olarak ele almıştır. 

Yukarıdaki parçada hakkında bilgi verilen sanatçı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru belirtilmiştir?

A) Aşık Paşa
B) Seyf-i Serâyî
C) Sünbülzâde Vehbî
D) Kaygusuz Abdal
E) Niyâzî-i Mısrî

Cevap : D
Kaynak: Türk Dili Dergisi, Türk Şiiri Özel Sayısı III, Tekke Şiiri, Abdurrahman Güzel.

Soru 22

Cihâna benzedüp Şeyh Küşterî bu perdeyi kurmuş
Müşâbih eylemiş ecnâsa tasvîri ne dikkattir

Bu şiir parçası aşağıdaki göstermelik türlerin hangisinden alıntılanmış olabilir? 

A) Gölge Oyunu
B) Orta Oyunu
C) Köy Seyirlik Oyunları
D) Meddah
E) Kukla

Cevap : A

Soru 23

Yalancıoğlu Yaltacuk der :"Sultanım ben varayım, ölüsü dirisi haberini getireyim." dedi. Meğer Beyrek buna bir gömlek bağışlamıştı, giymezdi, saklardı. Vardı, gömleği kana mana batırdı. Bayındır Han'ın önüne getirip bıraktı. 

Bu parçadakine benzer bir olay aşağıdaki halk hikayelerinin hangisinde vardır? 

A) Aşık Garip ile Şahsenem
B) Ferhat ile Şirin
C) Aslı ile Kerem
D) Arzu ile Kamber
E) Hançerli Hanım Hikaye-i Garîbesi

Cevap : A

Soru 24

Kimi mânî kimisi vâdi-i Türkmânî'de
Kara-oğlan Kayabaşısı yelellâ-yi sühân

Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Türk halk şiirine ait türler küçümsenmektedir.
B) Kayabaşı ile türkü nazım şekli kastedilmektedir.
C) Aruz vezni ile yazılmıştır.
D) Sünbülzâde Vehbî'nin Sühân mesnevisinden alıntılanmıştır.
E) Halk şairlerinden Karacaoğlan Klasik edebiyat temsilcileri tarafından da bilinmektedir.

Cevap : D

Soru 25

--- Aşık Paşazade tarafından bir Bektâşî olarak zikredilirken Taşköprizâde, Gelibolulu Âlî ve Hoca Sadeddin'de onun Bursa'nın fethi sırasında Sultan Orhan'la beraber olduğuna işaret edilir. Kâfî Baba tekkesinde de "pîr-i sânî" olarak anılan  ---  tarafından kurulan tekke Bektâşîliğin dört dergahından biri sayılır. 

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Barak Baba
B) Abdal Musa
C) Kaygusuz Abdal
D) Hacim Sultan
E) Sarı Saltuk

Cevap : B

Soru 26

Benden özge sana yok âşık-ı âvâre güzel
Sûziş-i firkat ile yakma beni nâre güzel

Halk şiirinde kullanılan aruzlu türlerin birinden alıntılanmış bu parça aşağıdaki beyitlerden hangisiyle aynı türdendir?

A) Dilberâ gülşâne doğru gel dedim gelmem dedi
    Bezm-i âşıkâne doğru gel gedim gelmem dedi

B) Medhine meddah olalım hüsrev-i hûbân güzelün
     Vasfına sözler bulalım dinleye yârân güzelin

C) İçtin mi a cânım yine mestâne durursun 
     Gamzen gibi âşıklara bîgâne durursun

D) Aceb bir hûb-ı enversin ziyâ verdin bu dünyâya
     Açılmış bir gül-i tersin sezâsın medh-i âlâya

E) Yine aldı gam u efkâr-ı dili dâğ-ı tenin
     Acımaz mı yüreğin merhametin yok mu senin
     Ne revâ cevri ola goncaya serv-i semenin
     Acımaz mı yüreğin merhametin yok mu senin

Cevap : E
Açıklama: Verilen beytin kalıbı feilâtün/ feilâtün/ feilâtün/ feilün olduğundan bu beyit Selis adı verilen aruzlu türden alıntılanmıştır. A şıkkında dîvânî, B şıkkında satranç, C şıkkında kalenderî, D şıkkında semâî türleri örneklenmiştir. E şıkkındaki dörtlüğün kalıbı verilen şiirle aynı olduğundan doğru yanıt E şıkkıdır.

Soru 27

Tarihi Coğrafi Fin Kuramı araştırıcılarından olan --- halk anlatmalarını alt türlere ayırmadan hepsine Sage adını vermiş ve bunlarda şaşmaz surette bulunan on beş epik yasayı tespit etmiştir. Yine aynı kuramın yetiştirdiği araştırıcılardan Stith Thompson --- adlı çalışmasını masallar üzerinde yapmıştır.

Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) Otto Rank - Motif Index of Folk Litreature
B) Axel Olrik - Geleneksel Kahraman Kalıbı
C) Otto Rank - Typen Turkischer Volksmarchen
D) Axel Olrik - Motif Index of Folk Litreature
E) Antti Aarne - Halk Anlatmalarının Epik Yasaları

Cevap : D

Soru 28

Cönklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Genellikle aşağıdan yukarıya doğru dikine açılırlar.
B) Halk arasında dana dili veya sığır dili adıyla da bilinirler. 
C) Cönklerde aşık şiirinin yanı sıra az da olsa divan şiirinden örneklere rastlanır.
D) Saz şairlerinin ürünlerinin toplandığı cönklere supara da denilebilir.  
E) Cönklerde belirli bir ölçüt vardır ve cönk yazanlar bu kuralların dışına çıkamaz.

Cevap : E

Soru 29

--- seyr-i sülûkunu Bursa kadılığını bırakıp Şeyh Üftâde'ye intisap ettikten sonra üç yılda tamamladı. İbnü'l-Arabî'nin sistemleştirdiği vahdet-i vücut anlayışına bağlı bir mutasavvıftır. Hem kendi devrinde hem de kendi devrinden sonra "kutbü'l-aktab, sâhip-i zamân, mürşid-i kâmil" gibi unvanlarla anıldı.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki mutasavvıf şairlerden hangisi getirilmelidir?

A) Aziz Mahmut Hüdayi
B) Dede Ömer Ruşeni
C) Eşrefoğlu Rumi
D) Hacı Bayram Veli
E) Niyazî-i Mısrî

Cevap : A

Soru 30

-- heceyi ve aruzu başarıyla kullanan şairlerden biridir. Hem lirik hem de didaktik şiirler yazan şair Yunus Emre tesirindedir. Kendi adıyla anılan bir tarikatın da kurucusu olan şairin Müzekki'n-Nüfus, Tarikatnâme, İbretnâme gibi mensur eserleri de vardır. 

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki mutasavvıf şairlerden hangisi getirilmelidir?

A) Hacı Bektâş-ı Velî
B) Eşrefoğlu Rumi
C) Kaygusuz Abdal
D) Kemal Ümmi
E) Pir Sultan Abdal

Cevap : B

Soru 31

Halk edebiyatı araştırmaları kapsamında "motif" kavramı üzerine dikkat çeken ilk araştırmacı ve bu araştırmacının çalışması aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?

A) Bilge Seyidoğlu - Erzurum Halk Masalları Üzerine Araştırmalar
B) Umay Günay - Elazığ Masalları ve Propp Metodu
C) Ali Berat Alptekin - Halk Hikayelerinin Motif Yapısı
D) Pertev Naili Boratav - Yüz Soruda Türk Halk Edebiyatı
E) Muharrem Ergin - Dede Korkut Kitabı

Cevap : A

Soru 32

Tayyi zaman ve tayyi mekan, daha çok ermişlerin geçmiş, gelecek ve şimdiki zamanda yolculuk etmesi, uzun mesafeleri kısa sürede gitmesini ve mekanı ortadan kaldırarak aynı anda birden fazla yerde görünmesini ifade eden olağanüstü eylemlere denir. 

Aşağıdaki halk hikayelerinin hangilerinde tayyi zaman veya tayyi mekan motifi görülebilir?

A) Aşık Garip ile Şahsenem - Derdiyok ile Zülfisiyah
B) Varaka ve Gülşah - Tufurganlı Aşık Abbas ve Gülgezperi
C) Kerem ile Aslı - Ferhat ile Şirin
D) Tahir ile Zühre - Varaka ve Gülşah
E) Kerem ile Aslı - Aşık Garip ile Şahsenem 

Cevap : E
Ek Bilgi: Aynı motife Tahir ile Zühre hikayesinde de rastlanır. 

Soru 33


Aşağıdakilerden hangisi Hacı Bektâş-ı Velî'ye ait menkabelerden biri değildir?

A) Dua ederek mektephanenin ortasından su çıkarması 
B) Darı çiçeğinin üzerine seccade serip namaz kılması
C) Gayb aleminden Rum erenlerine selam vermesi
D) Yumruğuyla çillehaneye bir revzene açması
E) Hz. Muhammed'in kendisine bir hurma tanesi göndermesi

Cevap : E

Soru 34


Bir menkabeye göre Hz. Ali neslinden geldiği için --- biri avuç içinde biri alnında olmak üzere iki yeşil ben taşımaktadır. Bu benleri kendisinin vilayet ve kerametleri sorgulandığında göstererek neslini ispat eder.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki mutasavvıflardan hangisi getirilmelidir?

A) Hacı Bektaş-ı Veli
B) Hacı Bayram Veli
C) Hoca Ahmet Yesevi
D) Süleyman Hakim Ata
E) Kaygusuz Abdal

Cevap : B

Soru 35


Anlatım türleri içinde yer alan destan, hikaye, masal gibi türlerde bir metnin birbirinden ayrılan, ancak asıl konuya bağlı olan parçalarına --- denir. 

Tanımda boş bırakılan yere aşağıdaki kelimelerden hangisi getirilmelidir?

A) Epizot
B) Tip
C) Motif
D) Varyant
E) Metinlerarasılık 

Cevap : A

Soru 36

• Gerçek olduğuna inanılır.
• Genellikle dini ve kısadır.
• Nesir anlatmalardandır.

Yukarıda hakkında bilgi verilen anlatmalık tür aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?

A) Halk hikayesi

B) Masal

C) Efsane

D) Alkış

E) Destan

Cevap : C

Soru 37

Çıldırlı Aşık Şenlik kolundan olan aşık, din eğitimini ve çıraklık eğitimini yine kendisi gibi bir saz şairi olan babasından almıştır. Açık Öğretim Fakültesi'nden mezun olup kendi kendine Kur'an okumayı öğrenerek eğitimini tamamlamıştır. Pir dolusu bade içme olayını Bayram Durabilmez'e anlatan aşık Sivas Türk Halk Müziği Korosu'nda da Şeref Taşlıova birlikte bulunmuş, buradan emekli olmuştur. 

Bu parçada hakkında bilgi verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aşık Posoflu Müdâmî
B) Aşık Gülistan Çobanlar
C) Aşık Feymani
D) Aşık Murat Çobanoğlu
E) Aşık Veysel Şatıroğlu

Cevap : D

Soru 38

Evliye Çelebi'nin saz çalışını övdüğü ve IV. Murat'ın seferlerine katıldığını belirttiği şairin Bektâşî olduğunu iddia edenler vardır. Hem heceyle hem de aruzla şiirler söyleyen şairin memuriyeti gereği çok gezen biri olduğu bilinmektedir. Musikiyi iyi bilen şairin şiirlerinde kendi adını taşıyan bir musiki makamı vardır. 

Bu parçada hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kayıkçı Kul Mustafa
B) Aşık Ömer
C) Gevherî
D) Seyrânî
E) Karacaoğlan

Cevap : C

Soru 39

17. asrın en güçlü aşıklarındandır. Murat Reis'in ölümü üzerine söylediği bir şiirinden hareketle 16. asrın son çeyreğinde doğduğu saptanabilmektedir. Şiirlerini çöğür adı verilen bir çalgı eşliğinde söyleyen aşık bir ordu şairidir. Adına Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde rastlanabilmektedir. 

Bu parçada hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aşık Ömer
B) Karacaoğlan
C) Kayıkçı Kul Mustafa
D) Öksüz Aşık
E) Sarı Aşık

Cevap : C

Soru 40

Badeli aşıklardan olan sanatçının hayatı hakkındaki bilgilere ancak ismi etrafında oluşan aşk konulu halk hikayesinden ulaşılabilmektedir. Şiirlerinde divan şiirinin etkisi olmayan şair, XVII. asır aşıklarındandır. Şiirlerinde Azerbaycan Türkçesinin ve Van ağzının özellikleri görülmektedir. 

Bu parçada hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Erzurumlu Emrah
B) Erzurumlu İbrahim Hakkı
C) Ercişli Emrah
D) Aşık Ömer 
E) Dadaloğlu

Cevap : C

Soru 41

Türkiye'de sazla plağa ilk türküyü ben okudum. "Mecnûn'um Leylâ"mı gördüm" çok tutuldu. Sonra "Atatürk'e Ağıt" da öyle. Kırılırsa bir daha bulamam düşüncesiyle aynı plaktan ikişer üçer tane alan olduğunu duydum.

Bu parçada kendisi hakkında konuşan sanatçı aşağıdakilerden hangisi olabilir? 

A) Gülistan Çobanlar
B) Çıldırlı Aşık Şenlik
C) Neşet Ertaş
D) Aşık Şeref Taşlıova
E) Aşık Veysel Şatıroğlu

Cevap : E

Soru 42

Asıl adı Osman Taşkaya olan aşık, Çukurovalı aşıklardandır ve usta-çırak ilişkisiyle yetişmemiştir. Bu sebeple kendisine manevi usta olarak Karacaoğlan'ı seçmiştir. Rüyasında iri yarı koyu yeşil elbiseli bir zatın kendisine verdiği mahlası unutunca başka bir zaman aynı pir rüyasında mahlasını ona üç kere tekrar etmiştir. Şair aynı zamanda iyi bir kaynak kişidir. 

Bu parçada hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir? 

A) Aşık Sümmânî
B) Aşık Şeref Taşlıova
C) Aşık Feymânî
D) Aşık Miktat
E) Âşık Abdî

Cevap : C

Soru 43

Kimisi pınar başında
Kimisi yolun dışında
Al geyen on beş yaşında
İlle mavili mavili 

Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Koşma
B) Semai
C) Varsağı
D) Türkü
E) Mani

Cevap : B

Soru 44

Daha çok Türk edebiyatına kazandırdığı üç halk hikayesi ile (Latif Şah, Salman Bey, Sevdâkâr Şah) ve bir aşık kolunun oluşturucusu olarak tanınan aşık birçok çırak yetiştirmiştir. Aşık Murat Çobanoğlu'nun babası Gülistan Çobanlar yetiştirdiği aşıklardan yalnızca biridir. Şair XIX. asır badeli aşıklarındandır.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru belirtilmiştir?

A) Aşık Sümmânî
B) Aşık Ruhsâtî
C) Aşık Elesker
D) Çıldırlı Aşık Şenlik
E) Aşık Huzûrî

Cevap : D

Soru 45

Bade içme aşık olmanın yöntemlerinden biridir. Ercişli Emrah hikayesinde de Emrah babasından dayak yedikten sonra bir çeşme başına gider ve abdest alıp namaz kılar. Burada Emrah'ın rüyasına bir pir girer; birincisi Allah, ikincisi üçler,yediler,kırklar, üçüncüsü ... adına olmak üzere üç kez bade içer.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şahsenem
B) Selvihan
C) Gülgez Peri
D) Elmas
E) Dânâ Hanım

Cevap : B

Soru 46

Bazı halk hikayelerinde çocukları olmayan iki kişi, beraberce yola çıkarlar. Bir çeşme başında karşılarına bir pir, Hz. Hızır veya bir derviş çıkar. Bu kişi koynundan çıkan elmayı bu iki kişiye verip karılarıyla beraber yemelerini söyledikten sonra ortadan kaybolur. Vakti geldiğinde birinin kız birinin erkek birer çocukları olur. 

Aşağıdaki halk hikayelerinin hangilerinde yukarıdaki gibi bir hadise görülür?

A) Kerem ile Aslı - Tahir ile Zühre
B) Arzu ile Kamber - Emrah ile Selvihan
C) Aşık Garip ile Şahsenem - Asuman ile Zeycan
D) Derdiyok ile Zülfisiyah - Hurşit ile Mahımihri
E) Sevdakar Şah ile Gülenaz Sultan - Salman Bey ile Turnatel Hanım

Cevap : A

Soru 47

Halk hikayecisi, sergüzeştlerini anlattığı âşıkla mâşuku kavuşturduktan sonra bu ikisinin düğününde bulunan bir başka âşığa, şen şakrak, eğlendirici bir muhammes okutur. Tabi okunan bu muhammes ve hikayenin münasebetleri bulunmalıdır. 

Bu parçada anlatılanlar halk hikayesinin aşağıdaki bölümlerinin hangisinde gerçekleşir?

A) Fasıl
B) Döşeme
C) Asıl Hikaye
D) Duvak Kapama
E) Tecnis

Cevap : D

Soru 48

Yunus Emre'nin târihî kişiliği, menkâbeler içinde kaybolup gitmiştir. Kaynaklar ondan bahsederken daima rivâyetleri aktarmaktadır. Bu sebeple Yunus'un hakiki kimliğini araştırırken menkâbelerden hareket etmek zarûrî görünmektedir. 

Aşağıdakilerden hangisi Yunus Emre'ye ait menkâbelerden biri değildir?

A) Hacı Bektaş'ın kendisine sunduğu nefesi kabul etmemesi sonucu Taptuk Emre dergahına      kırk yıl düz odun çekmesi
B) Tapduk Emre'nin çaldığı şeştadan etkilenerek Taptuk Emre'ye intisap etmesi
C) Seyr-i sülûkunu tamamlayamadı zannıyla tekkeden ayrılıp sonra tekrar geri dönmesi
D) Kadılık yapmakta olan Yunus'un yazdığı bir fetvânın yanlışlığı üzerine tartıştığı ümmi bir        dervişe intisap etmesi
E) Kadılığı bırakarak şehir meydanında ciğer satmaya başlaması

Cevap : E