Bu başlıkta Eski Türk Dili soruları ve bu soruların açıklamaları yer almaktadır.
Soru 1
Tengri teg tengride bolmış Törük Bilge Kagan. Bu ödke olurtum. Sabımı tüketi eşidgil.
Kültigin anıtından alınan cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bulunma hal eki ayrılma hal eki yerine kullanılmıştır.
B) İyelik kökenli şahıs eki kullanılmıştır.
C) Yönelme hal eki kullanılmıştır.
D) Kelime başında dudak ünsüzü korunmuştur.
E) Belirsiz geçmiş zaman eki kullanılmıştır.
Cevap: E
Açıklama: Bolmış kelimesi metinde sıfat-fiil partisipidir. Dolayısıyla eylemsi olduğundan kip eki görevi taşımaz.
Soru 2
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Altun Yaruk'taki çatiklerden birisidir?
A) Şehzade ile Aç Pars Hikayesi
B) Edgü Ögli Tigin ile Ayıg Ögli Tigin
C) Kuanşi İm Pusar
D) Adra - Tigre Bilig
E) Kulgak Bilig
Cevap: A
Soru 3
Tengri küç birtük üçün kangım kagan süsi böri teg ermiş; yagısı kony teg ermiş.
Orhun kitabelerinde geçen bu parçadaki kelimelerden hangisi Uygur Türkçesi döneminde iki farklı söylenişiyle iki farklı ağız oluşturmuştur?
A) Tengri
B) Süsi
C) Yagısı
D) Kony
E) Ermiş
Cevap: D
Açıklama: Araştırıcılarca Palatal N olarak bilinen ny sesi Uygur Türkçesi döneminde N ağzını ve Y ağzını oluşturmuştur.
Soru 4
Türgiş kagan ança timiş: Bening bodunum anta erür timiş. Türk bodunı yime bulganç ol
I II
timiş. Oguzı yime tarkınç ol timiş. Ol sabın eşidip tün yime udısıkım kelmez erti; kün yime
III IV V
olursıkım kelmez erti.
Tonyukuk yazıtından alıntılanmış bu parçadaki numaralandırılmış kelimelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. kelime zarf göreviyle kullanılmıştır.
B) II. kelimede ek fiil isme gelerek ismi yüklem yapmıştır.
C) III. kelimede ilgi hal eki kullanılmıştır.
D) IV. kelimede iyelik kökenli şahıs eki vardır.
E) V. kelimede ek fiil fiile gelerek birleşik çekim oluşturmuştur.
Cevap: C
Açıklama: III numarada verilen kelimenin aldığı ek akuzatiftir.
Soru 5
Neng yılsıg bodunka olurmadım. İçre aşsız taşra tonsuz, yabız yablak bodunta üze olurtum. İnim Költigin birle sözleşdimiz.
Kültigin yazıtından alıntılanmış bu parçadaki kelimelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Yılsıg kelimesi isim göreviyle kullanılmıştır.
B) Olurmadım kelimesi geniş zamanın hikaye birleşiği ile çekimlenmiştir.
C) Tüm fiiller teklik I. şahıs ile çekimlenmiştir.
D) İçre ve taşra kelimelerinde yön gösterme eki kullanılmıştır.
E) Bodunta kelimesinde yönelme hal eki ayrılma hal eki görevi ile kullanılmıştır.
Cevap: B
Açıklama: Olurmadım kelimesi "olur-" fiilinin olumsuz belirli geçmiş zaman teklik I. şahıs çekimindedir.
Soru 6
Sevüg savçı ıdtı bağırsak idi,
bodunda talusı kişide kedi
Yukarıdaki beytin içeriğine ve şekil özelliklerine bakılarak "Kutadgu Bilig"in aşağıdaki bölümlerinin hangisinden alıntılanmış olduğu söylenebilir?
A) Tengri Azze ve Celle Ögdisin Ayur
B) Yalavaç Aleyhi's-selâm Ögdüsin Ayur
C) Tört Sahâbening Ögdüsin Ayur
D) Yaruk Yaz Faslın Uluğ Buğra Han Öğdüsin Ayur
E) Yedi Yulduz On İki Ükekni Ayur
Cevap: A
Açıklama: "Esirgeyen rabbim halkın en seçkini insanların en iyisi olan sevgili peygamberi gönderdi." anlamındaki beyit Kutadgu Bilig'in ikinci bölümü olup peygamber övgüsü olan Yalavaç Aleyhi's-selâm Ögdüsin Ayur bölümünden alınmıştır. Ek Bilgi: Yalavaç peygamber demektir.
Soru 7
Kurıgaru Yinçü ögüz keçe Temir Kapıgka tegi süledim.
Yukarıdaki cümlede geçen kelimelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kapıgka kelimesinde teklik üçüncü kişi iyelik eki kullanılmıştır.
B) Kurıgaru kelimesinde yön gösterme eki kullanılmıştır.
C) Tegi kelimesinde gerundium eki görülmektedir.
D) Süledim kelimesinde iyelik kökenli kişi eki kullanılmıştır.
E) Keçe kelimesi zarf görevinde kullanılmıştır.
Cevap : A
Açıklama: Kapıgka kelimesinin çözümlenmesi şöyledir: Kapa(fiil kök) - g(fiilden isim yapım eki) + ka (datif - yaklaşma durum eki)
Soru 8
Olurtukuma ölteçiçe sakınıgma Türk begler budun ögirip sebinip tongtamış közi yügerü körti. Bödke özüm olurup bunça agır törüg tört bulungdakı [...] dim.
Orhun Kitabeleri'nden alıntılanmış yukarıdaki parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Tahrif olması sebebiyle okunamamış bir kısım vardır.
B) Dönüşlülük zamirine teklik birinci kişi iyelik eki getirilmiştir.
C) Geniş zaman ekinden sonra kullanılmış gerundium görülmektedir.
D) İki farklı sıfat fiil partisip eki kullanılmıştır.
E) İyelik ekinden sonra kullanılmış datif vardır.
Cevap : C
Açıklama: Olur- fiili kök durumundadır ayrıca geniş zaman ekinden sonra gerundium getirilemez.
Soru 9
Taşgaru ilinçüke atlanturdı erti. Balık taştın tarıgçılarag körür erti. Kurug yirig suvayu öl yirig tarıyu kuş kuzgun sukar yulıyur. Sansız tümen özlüg ölürür.
Prens Kalyanamkara et Papamkara'dan alıntılanan bu parça morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Orhun Türkçesinin ablatif ( çıkma durum eki ) ekinden farklı bir ablatif eki kullanılmıştır.
B) Akuzatif ( yükleme durum eki ) bir kelimede +ag biçiminde kullanılmıştır.
C) Datif ( yaklaşma durum eki ) Orhun Türkçesi ile aynıdır.
D) Addan sıfat yapım ekinin sonundaki ünsüz düşmüştür.
E) İsimden fiil yapım eki kullanılmıştır.
Cevap : D
Açıklama: Addan sıfat yapım eki -lIg'ın sonundaki "-g" sesi korunmaktadır. ( öz+lüg )
Soru 10
Adruk uzlar kentü kentü uz işin işleyür. Adruk adruk emgek emgenür takı yime kördi amarı tınlıglar yunt ud çokar. Koy lagzın ulatı tınlıglarıg ölürür.
Bu parçadaki kelimelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Adruk kelimesinde vokal düşmesi vardır.
B) Uz kelimesi yapıca türemiştir.
C) "emge-" kelimesi metin içinde iki farklı yapım eki almıştır.
D) Lagzın kelimesinde Türkçe kelimelerin başında bulunmayan bir ses vardır.
E) Ulatı kelimesinde isimden zarf yapım eki kullanılmıştır.
Cevap : E
Soru 11
Barayın tiser baç amrakım
Baru yime umaz men
Bagırsakım
Kireyin tiser kiçigkiyem
Kirü yime umaz men
Bu parçadaki kelimelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Birleşik fiil kullanılmıştır.
B) Kireyin kelimesinde I. tekil kişi emir eki vardır.
C) Bagırsakım kelimesinde I. tekil kişi iyelik eki vardır.
D) Fiilden isim yapım eki kulanılmıştır.
E) Kirü kelimesi yer - yön zarfıdır.
Cevap : E
Açıklama: Kir-ü u-maz men ( giremiyorum ) birleşik fiildir. "Kir-" fiili yer - yön zarfı olamaz.
Soru 12
On İki Hayvanlı Türk Takvimi'nde aşağıdaki hayvanlardan hangisi yoktur?
A) Adıg
B) Luu
C) Tavışgan
D) Tonguz
E) Bars
Cevap : A
Soru 13
Türk nazmıda çü min tartıp alem
Eyledim ol memleketni yek-kalem
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Şair memleketi tek kalemde anlatabildiğini söylemektedir.
B) Şair alemde Türk şiirini artık terk ettiğini kastetmektedir.
C) Tükçenin diğer dillerden üstünlüğü dile getirilmektedir.
D) Sanatçı memleketi bir söyleyiş tarzında birleştirdiğini dile getirmiştir.
E) Sanatçı alemdeki sanatçıları tartıp güçlerini anladığını belirtmiştir.
Cevap : D
Açıklama: "Ne zaman ki ben Türk şiirinde bayrak yükselttim, o zaman bütün memleketi yek-kalem eyledim."
KAYNAK: Ahmet Bican Ercilasun, Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi
Soru 14
Ammâ Türkîning ulugdın kiçigige diginçe ve nökerdin bigige diginçe Sart tilidin behre-menddürler. Andak kim öz hord ahvâlıga köre ayta olurlar.
Bu parçada Sart tili olarak adlandırılan dil aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Soğdça
B) Sanskritçe
C) Uygurca
D) Çağatayca
E) Farsça
Cevap : E
Soru 15
Yorığlı bulıt teg yegitlikni ıdtım
Tüpi yel keçer teg tiriglik tükettim
İsizim yegitlik isizim yegitlik,
Tuta bilmedim men seni terk kaçıttım
Bu beyit fonetik ve morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Yabancı etkilere kapalı bir metinden alıntılanmıştır.
B) İsimden isim yapım ekine yer verilmiştir.
C) İyelik kökenli kişi eki kullanılmıştır.
D) Sıfat - fiil partisipi oluşturan ek vardır.
E) Fiilden fiil yapım ekine yer verilmiştir.
Cevap : A
Soru 16
Altay Dil Teorisi'ni kabul etmeyenlerce, bu dillerin genetik akrabalığını kabul etmeyenler, Türk dilinin dönemlendirilmesindeki ilk evre aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ana Altayca
B) Ana Türkçe
C) İlk Türkçe
D) Ana Çuvaşça
E) Eski Türkçe
Cevap : C
Soru 17
Arkayik şekli tahminen "ogu(X)" olan kelimenin -r'li (ogur) konuşurları Türkçenin aşağıdaki tarihi dönemlerinin hangisinde oluşmuştur?
A) Ana Türkçe
B) Ana Çuvaşça
C) Eski Türkçe
D) Orta Türkçe
E) Ana Altayca
Cevap : B
Soru 18
(I) Ana Altayca
(II) Ana Türkçe - Ana Çuvaşça
(III) İlk Türkçe
(IV) Eski Türkçe
(V) Orta Türkçe
(VI) Yeni Türkçe
Türk dilinin tarihî seyrinin doğru bir şekilde anlaşılabilmesi için yukarıda numaralandırılmış yerlerden hangilerinin yer değiştirmesi gerekmektedir?
A) I ve II
B) II ve III
C) I ve III
D) II ve IV
E) II ve V
Cevap : B
Soru 19
Uygur etnik adı ilk defa aşağıdaki yapıtların hangisinde geçer?
A) Orhun Yazıtları
B) Prens Kalyanamkara et Papamkara
C) Divân ü Lügâti't - Türk
D) Kutadgu Bilig
E) Câmiü't - Tevârih
Cevap : A
Açıklama: "Uygur ilteber yüzçe erin ilgerü tezip bardı." ( BK D 37 ) Talat Tekin
Soru 20
Kaşgarlı Mahmut Dîvân ü Lügâti't - Türk'te: " Kaşgar'dan Yukarı Çin'e dek çepçevre bütün Türk ülkelerinde hakanların ve sultanların yarlıgları, mektupları bu yazı ile yazılagelmiştir." der. Kaşgarlı'nın dikkat çektiği bu yazı 15. yüzyılda Fatih Sultan Mehmet'in Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'a yazdığı bir yarlıgda da kullanılmıştır.
Yukarıdaki parçada hakkında bilgi verilen yazı sistemi aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Göktürk Alfabesi
B) Uygur Alfabesi
C) Arap Alfabesi
D) Soğd Alfabesi
E) Kiril Alfabesi
Cevap : B
Soru 21
Aşağıdakilerden hangisi Uygurca metinlerin ele alındığı süreli yayınlardan birisi değildir?
A) Uigurica
B) Manichaica
C) Alt Türkische Turfan-texte
D) Berliner Turfan-texte
E) Alt Türkische Grammatik
Cevap : E
Soru 22
ger Mesîhâ ömride tirgüzdi bir niçe ölüg
dil-berim yüz ming ölügni tirgüzür güftâr ara
Bu beytin dil içi çevirisi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Ey Mesih ömründe ne kadar ölü gördüysen onların yüz binini benim dilberim öldürmüştür.
B) Yüz bin ölüyü diriltirim diyen dilberim Mesih gibi diriltir nice ölüleri.
C) Mesih ömründe nice ölüyü dirilttiyse de dilberim yüz bin ölüyü bir sözüyle diriltir.
D) Ey Mesih ömrün ölü mevsimi güzdür dersin ama dilberim yüz binlerce ölüyü bu mevsimde diriltir.
E) Ey Mesih ömrün boyunca dirilttiğin ölülerin önüne set gerdin, dilberim önüne set gerdiğin dirilerin içindedir.
Cevap : C
Soru 23
sindin ayru tüşkeli iy mâh-ı tâbânım mining
dem-be-dem kan yaşı yıglar çeşm-i giryânım mining
Bu parçadaki kelimeler fonetik ve morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Ablatif eki lokatiften ayrılıp bağımsız bir ek olmuştur.
B) Bir kelimede ilerleyici benzeşme olmuştur.
C) Tamlayanları ve tamlananları yer değiştirmiş isim tamlamaları kullanılmıştır.
D) Bir kelimede isimden fiil yapım eki kullanılmıştır.
E) Kelime başında tonlulaşma görülmektedir.
Cevap : E
Soru 24
dirler olmas zulmet içre âb-ı hayvân tapgan il
veh ki min tapıp min ü cânım alur her dem gamı
Bu beyit fonetik ve morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) tapgan kelimesinde zarf - fiil (gerundium) eki vardır.
B) içre kelimesinde ekvatif vardır.
C) tapıp min belirsiz geçmiş zaman birinci tekil kişi çekimindedir.
D) dirler kelimesinde kelime başında tonsuzlaşma vardır.
E) gamı kelimesinde teklik üçüncü kişi iyelik eki vardır.
Cevap : C
Açıklama: bulmuşum anlamındaki ifade belirsiz geçmiş zaman birinci tekil kişi çekimindedir.
Soru 25
şek imes kim seyrdin kalgay taharrük iylemey
koysalar kûh-ı gamımnı çerh-i gerdân üstine
Bu beyit morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) kalgay kelimesi teklik üçüncü kişi gelecek zaman çekimindedir.
B) gamımnı kelimesinde teklik birinci kişi iyelik eki üzerine yükleme durum eki getirilmiştir.
C) imes kelimesinde Oğuz Türkçesinin etkisi görülmektedir.
D) Yaklaşma durum (datif) ekinin başındaki "-g" fonemi düşmüştür.
E) iylemey kelimesinde gelecek zaman çekimi kullanılmıştır.
Cevap : E
Soru 26
Men sinlerge boldum kagan,
Alalıng ya takı kalkan,
tamga bize bolsun buyan,
kök böri bolsungıl uran;
temür çıdalar bol orman,
av yerde yörüsün kulan,
takı taloy takı mören
kün tug bolgıl gök kurıkan,
Bu parça aşağıdakilerin hangisinden alıntılanmış olabilir?
A) Kitâb-ı Dedem Korkud Alâ Lisân-ı Tâife-i Oğuzan
B) Hikâyât-ı Kazan Bey ve Gayrî
C) Oğuz Kağan Destanı
D) Kitâb u Evsâf-ı Mesâcidi'ş - Şerîfe
E) Dâstân-ı Sultan Mahmud
Cevap : C
Soru 27
hânım atınga oşbu parsî tilni
çewürdüm tüzdüm oş nazm üzre kılnı
Bu beyit morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Yön gösterme eki (direktif) kullanılmıştır.
B) Kuzey - Doğu Türkçesine ait hususiyetler görülmektedir.
C) Birleşik yapılı kelimeye yer verilmiştir.
D) Yükleme durum (akuzatif) eki "-ni" biçiminde kullanılmıştır.
E) Zamir kökenli kişi ekine yer verilmiştir.
Cevap : E
Soru 28
akl anut kelgil éşit Sâlih yalawaç kıssasın
belgülüg başdın ayakga aytayın men cümlesin
hak risâlât berdi erse tüz tegürdi kavmıga
yüridi tün kündüzin başlap Tamûdnıng zumrasın
Bu dörtlükteki kelimelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) tegürdi kelimesi geniş zamanın hikaye çekimindedir.
B) ayakga kelimesinde söz içinde sızıcılaşma olmuştur.
C) cümlesin kelimesinde yükleme durum (akuzatif) eki vardır.
D) kelgil kelimesi teklik üçüncü kişi emir çekimindedir.
E) kavmıga kelimesi teklik üçüncü kişi iyelik eki üzerine yaklaşma durum (datif) eki almıştır.
Cevap : A
Soru 29
Türkçe karşılığıyla adı "uştmahlarnıng açuq yolı" olan eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Heşt Behişt
B) Mukaddimetü'l - Edeb
C) Nehcü'l - Ferâdis
D) Nevâyihü'n - Nihâye
E) Münyetü'l - Guzât
Cevap : C
Soru 30
Bu hadîs ma'nîsi ol bolur kim paygambar 'alayhi's-selâm habar bérü yarlıkar.
Bu parçada altı çizili kelimenin görevi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Zarf
B) Bağlaç
C) Edat
D) Eylem
E) Sıfat
Cevap : A
Soru 31
seni koldı tün kün bu emgek bile
anı ög sen emdi sevinçin tile
kamug kadgusı erdi ümmet üçün
kutulmak tiler erdi râhat üçün
Bu beyitler fonetik ve morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) "sevinçin" kelimesi teklik ikinci kişi iyelik eki almıştır.
B) "kutulmak" kelimesinde ünsüz düşmesi vardır.
C) "tiler erdi" geniş zamanın hikaye çekimindedir.
D) "üçün" kelimesi edat görevindedir.
E) Söz başı tonsuz ünsüzleri korunmuştur.
Cevap : A
Soru 32
(I) Ümeyye oglanları hâlîfa erken Hübeyre atlıg kişini Kevfeke bég kılıp-turur erdiler. (II) İbnü Hübeyre Abû Hanîfeni agırlar erdi, hemîşe ziyâratka kelür erdi. (III) Bir kün Abû Hanîfeke aytur: (IV) Menim hâtırımka andag tüşti kim beytü'l-mâlnı sizke bildürsem, dahl ve harc sizing 'amelingiz birle bolsa (V) cümle ne erseler sizing kalemüngüz hükminde bolsa, tédi.
Bu parçadaki numaralandırılmış cümlelerdeki kelimelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlenin yüklemi geniş zamanın hikaye çekimindedir.
B) II. cümlede zarf kullanılmıştır.
C) III. cümlede bir sıfat tamlaması zaman zarfı görevinde kullanılmıştır.
D) IV. cümlede şart kipi iyelik kökenli kişi ekiyle beraber kullanılmıştır.
E) V. cümlede tamlayanı zamir olan bir belirtili isim tamlaması kullanılmıştır.
Cevap : A
Soru 33
Mekkede Mu'âviya bin Bekr atlıg üç yüz ming ér çerigi birle érdi. Hicâz yerindeki uluglar yıgılıp kengeştiler: "Bizge bir mâlik kerek, bu duşman birle tokuşsa."
Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Hem ilerleyici hem de gerileyici benzeşme örneği vardır.
B) Üç yüz bin atlı asker ifadesi sıfat tamlamasıdır.
C) Teklik üçüncü kişi ile biten kelimelere kalma durum eki zamir n'si olmadan getirilmiştir.
D) Şart kipi gelecek zaman fonksiyonu üstlenmiştir
E) Kelime sonundaki "-g" fonemi eritilmiştir.
Cevap : A
Soru 34
cânımdın özge yâr-ı vefâ-dâr tapmadım
könglümdin özge mahrem-i esrâr tapmadım
cânım dik özge cân-ı dil-efgâr körmedim
könglüm kibi köngülni giriftâr tapmadım
ösrük közige tâ ki köngül boldı mübtelâ
hergiz bu tilbeni yana hüsyâr tapmadım
Bu beyitlerden yola çıkılarak Çağatay Türkçesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) İkinci hecede "ü" bulunması halinde ilk hecede "e", "ö"ye döner.
B) İlk hecede veya tek heceli kelimelerde "e", "i"ye döner.
C) Kelime başındaki "t" tonsuz ünsüzü bazı kelimelerde tonlulaşarak "d" olur.
D) Hal eklerinden önce zamir n'si (pronominal n) kullanılmaz.
E) İlgi hali (genitif) "-nIng"den başka "-nI" ile de yapılabilir.
Cevap : E
Soru 35
Hak 'ışkıdır bizi koyan közlere
Bu közlerdür kısmet bolan bizlere
Bilbil dilsiz kalur barsam yazlara
Kış hem gelse yıglap geçer hâlimga
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Oğuz Türkçesine ait hususiyetler görülmektedir.
B) Söz başında tonlulaşma düzenlidir.
C) Yaklaşma durum (datif) ekinin farklı şivelerdeki formlarına yer verilmiştir.
D) Şart kipi iyelik kökenli şahıs ekiyle kullanılmıştır.
E) Çağatay Türkçesine ait hususiyetler görülmektedir.
Cevap : B
Soru 36
Evliya Çelebi'nin Seyahatnâme adlı yapıtında Türkmence adını verdiği Türk yazı dili aşağıdakilerden hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Türkmence
B) Gagavuzca
C) Azerice
D) Özbekçe
E) Harezmce
Cevap : C
Soru 37
dirîgâ bu taht u bu mal u bu genc
ki dirdi dedelerümüz yidi renc
çü ben gidiserem kime kalısar
ogul almasa düşmenüm alısar
Süheyl ü Nevbahâr'dan alıntılanan bu beyitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) İşaret sıfatları kulanılmıştır.
B) Söz içinde ve söz ortasında tonlulaşma görülmektedir.
C) Gelecek zaman kipi zamir kökenli kişi ekiyle birlikte kullanılmıştır.
D) Birleşik zamanlı bir fiil kullanılmıştır.
E) Bir kelimede yaklaşma durum (datif) eki başında "-g" fonemiyle kullanılmıştır.
Cevap : E
Soru 38
eydür iy baba yaturdum bu gice
bir 'aceb düş görürem işit nice
eydi vir ta'bîrini anung banga
eydeyim ol gördügim düşi sanga
gördüm ay u güneş on bir yılduz
secde kılurlar kamusı banga düz
Bu beyitlerde geçen altı çizili sözcüklerde görülen ses olayı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dudaksıllaşma
B) Art Damaksıllaşma
C) Genizsilleşme
D) Ön Damaksıllaşma
E) Sızıcılaşma
Cevap : B
Soru 39
Bayındır Hânung yigitleri gelüp --- ' ı karşıladılar getürüp kara otaga kondurdılar kara kiçe altına döşediler kara koyun yahnısından öngine getürdiler.
Kitâb-ı Dedem Korkut Alâ Lisân-ı Tâife-i Oğuzan'dan alıntılanan bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Duha Koca
B) Dirse Han
C) Salur Kazan
D) Uruz
E) Boğaç Han
Cevap : B
Soru 40
bilig bildi boldı eren belgülüg
biligsiz tirigle yitük körgülüg
biliglig er öldi atı ölmedi
biligsiz tirig erken atı ölüg
Bu dörtlükte geçen kelimeler fonetik ve morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Kelime ortasıında ve sonunda "-g" fonemi erimiştir.
B) "atı" kelimesindeki aslî uzun ünlü kısalmıştır.
C) "biliglig" kelimesinde çekim eki yapım ekinden önce kullanılmıştır.
D) "tirigle" kelimesinde vasıta durum (instrumental) eki vardır.
E) Son dizenin yüklemi isimdir.
Cevap : E
Soru 41
éşitgil biliglig negü tép ayur
edebler başı til küdezmek téyür
tiling bekte tutgıl tişing sınmasun
kalı çıksa bektin tişingni sıyur
Atabetü'l-Hakâyık'tan alıntılanan bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
A) Bilgiye sahip çıkmanın önemi
B) Diş sağlığının önemi
C) Dili muhafaza etmenin zaruriyeti
D) Gıybet yapmanın yanlışlığı
E) Kötü söz konuşmanın zararları
Cevap : C
Soru 42
Anda Tongra yılpagutı bir oguşug Tonga Tigin yog[ ında ] egire tokıdım. Törtünç Ezginti Kadızda süngüşdüm. Süsin anda sançdım, yabrıtdım [ ... ]
Bu parça içerik ve şekil bilgisi bakımından incelendiğinde aşağıdaki metinlerin hangisinden alıntılanmış olduğu söylenebilir?
A) Orhun Abideleri
B) Altun Yaruk
C) Dîvân ü Lügâti't - Türk
D) Kutadgu Bilig
E) Edgü Ögli Tiginli Ayıg Ögli Tiginli
Cevap : A
Soru 43
Begimning törüsin çızıgın ertyük men.
Kentü özi yarlıkançuçı köngüllüg tükel bilge tengri burxan sening evinge kelyük ol.
Bu cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) İlgi hal (genitif) eki birinci kişi iyelik ekini örnekseyerek form değişikliğine uğramıştır.
B) İyelik kökenli kişi eklerine yer verilmiştir.
C) İlk hecelerde kapalı e görülmektedir.
D) Tamlanan eki düşürülmüş isim tamlamaları vardır.
E) Geçmiş zaman fonksiyonu üstlenen bir kip ekine yer verilmiştir.
Cevap : E
Soru 44
Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar devrinde umumî Türk tarihini ve Oğuz törelerini efsânevî bir şekilde anlatan eserlere Oğuznâme adı verilmiştir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Oğuznâme adıyla ilişkilendirilemez?
A) Târîh-i Cihân-güşâ
B) Kitâb-ı Dedem Korkut Alâ Lisân-ı Tâife-i Oğuzan
C) Hikâyât-ı Kazan Bey ve Gayrî
D) Şeçere-i Terâkime
E) Câmiü't - Tevârîh
45 ve 46. soruyu aşağıdaki parçaya göre cevaplandırınız.
Kündün aya aydın kogulgurak érdi. Oguz Kagan yüridi kördi kime: (I) Oşbu yarıknung arasında bir kız bar érdi. (II) Yalguz olturur érdi. (III) Yakşı körüglüg bir kız érdi. (IV)Anung başında ataşlug yaruklug bir mengi bar érdi. (V) Altun kazuk deg érdi.
Soru 45
Bu parçada numaralandırılmış cümlelerden hangisi yükleminin türüne göre diğerlerinden farklıdır?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
Soru 46
Metinde geçen altı çizili kelimelerin anlamları aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Mağara - Ben
B) Işık - Ebedi
C) Ağaç - Işık
D) Işık - Ben
E) Ağaç - Ebedi
Cevap : 45-B, 46-D
Soru 47
Çerigde bir yakşı beg bar érdi. Anung atı Ulug Ordu Beg érdi. Uslug bir ér érdi. Kördi kim: bu yérde köp telim tallar, köp telim ıgaçlar. oşol ıgaçlar kesdi. Igaçlarda yatdı, keçdi, Oguz Kagan sevinç atdı, küldi. Takı aytdı, kim: ay ay, sen munda beg bolung ... tegen sen beg bolung, tep tedi.
Oğuz Kağan'ın Ulug Ordu Beg ismindeki kişiye ad vermesini anlatan bu parçada Oğuz'un bu kişiye verdiği boyun adı aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Karluk
B) Kıpçak
C) Kalaç
D) Kayı
E) Kınık
Cevap : B
Soru 48
Munçulayu küvrüg tokıp yarlıg yarlıkap kim neng üntemeser yittinç kün timir so açtı.
Bu cümledeki altı çizili kelimenin morfolojisiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Zamir n'si (pronominal n) kelime kökü ve ek arasındadır.
B) Eşitlik hal (ekvatif) eki kullanılmıştır.
C) isimden fiik yapım eki almıştır.
D) Zarf - fiil (gerundium) eki almıştır.
E) Teklik üçüncü kişi emir eki kullanılmıştır.
Cevap : E
Soru 49
Üç Karluk yablak sakınıp teze bardı. On Okka kirti. Lagzın yılka tokıdım.
Bu parçanın yazarı Karlukları aşağıdaki yılların hangisinde vurduğunu söylemektedir?
A) Domuz
B) Yılan
C) Ejderha
D) At
E) Pars
Cevap : A
50 ve 51. soruyu aşağıdaki parçaya göre cevaplandırınız.
Agzıng açgıl ey kûdek emânetin bireyin
Mezesini yutmadım aç agzınga salayın
Hak resûlnı buyrugın ümmet bolsam kılayın
Arslan Babam sözlerin işitingiz teberrük
Soru 50
Bu dörtlük morfolojik olarak incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Teklik ikinci kişi iyelik eki almış kelimeler vardır.
B) "açgıl" kelimesi teklik ikinci kişi emir çekimindedir.
C) Emir kökenli kişi eklerine yer verilmiştir.
D) "resûlnı" kelimesi ilgi hal (instrumental) eki görevinde bir ek almıştır.
E) Söz içi "-d"lerinin "-y"ye dönmesine örnek gösterilebilecek bir kelime vardır.
Cevap : E
Soru 51
Bu dörtlükte bahsedilen Hoca Ahmet Yesevî menkabesi aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Tayyi mekanda yolculuk yapabilmesi
B) Turna donuna girip uçabilmesi
C) Bir araya koyduğu pamuk ve ateşin tutuşması
D) Hz. peygamberin kendisine hurma tanesi göndermesi
E) Elini uzatarak boğulmak üzere olan bezirganı çekip kurtarması
Cevap : D
Soru 52
Volga ve Sibirya sahasında yaşayan Türkleri Küçük ve Büyük Tataristan gibi adlar altında iki coğrafi gruba ayıran --- üzerinde durduğu dillere "Tatar Dilleri" adını vermiştir. Esere sonradan eklediği "Tabula Polyglotta" cetvelinde Kalmuk ve Tatar dillerine ait kelimelerle beraber Moğol ve Tunguz kelimelerine de yer vermiştir.
Yukarıdaki parçada çalışmaları tanıtılan ve Ural - Altay mektebinin kurucusu sayılan araştırmacı aşağıdakilerin hangisinde doğru belirtilmiştir?
A) Messerschmidt
B) Strahlanberg
C) Castren
D) Schott
E) Ramstedt
Cevap : B
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder